مشکلات کمبود ید
صدری درباره مشکلاتی که کمبود ید در بدن بروز میکند، میگوید: مقداررید مواد غذایی کم است. بیشترین میزان آن در ماهی و به میزان کمتر در شیر، تخم مرغ و گوشت وجود دارد. به همین دلیل ید مورد نیاز در نمک اضافه شده است. کمبود ید موجب بروز ناباروری، سقط و مرده زایی، کرتینیسم، کم کاری تیروئید و گواتر میشود.
چگونگی محافظت از ید در نمکهای ید دار
برای حفظ ید در نمکهای ید دار تصفیه شده به این موارد موارد توجه داشته باشید:
دوری از نور
دوری از هوا
دوری از رطوبت
دوری از حرارت (اضافه کردن نمک در مرحله آخر طبخ غذا)
توجه به تاریخ انقضای نمک ید دار
استفاده از نمک یـددار مطمئنترین راه برای تامین یـد بدن است:
مطمئنترین راه برای تامین یـد مورد نیاز بدن، استفاده از نمکهای یددار است.
مهمترین منبع غذایی ید را مواد غذایی دریایی مانند ماهیهای آب شور، میگو، صدف و جلبلکهای دریایی تشکیل میدهد. مصرف نمک یددار مهمترین مداخله بهداشتی برای از بین بردن اختلالات ناشی از کمبود ید است که در این بین نمکهای تصفیه شده به دلیل خلوص بالا، میزان ید را بهتر و به مدت بیشتر حفظ می کنند.
کمبود ید شایعترین علت قابل پیشگیری، آسیب مغزی در دوران کودکی است و کمبود ید تا 5/13 امتیاز ضریب هوشی کودکان را کاهش میدهد. کمبود ید عوارضی مانند نازایی، سقط جنین، تولد نوزاد مرده، عقبماندگی ذهنی و گواتر را به دنبال دارد و اکثر اختلالات ناشی از کمبود ید دائمی و غیر قابل برگشت هستند. وی درپایان از خانوادهها خواست در مصرف نمک یددار دقت زیادی به خرج دهند که املاح و مواد مورد نیاز بدن تامین شود و دچار مصرف زیاد و کم نمک نشوند.
اهمیت مصرف نمک ید دار بر سلامت انسان
ید به عنوان یکی از ریزمغذیهای مهم در حفظ سلامت بدن شناخته می شود. عنصری که کمبود آن در بدن عوارض زیادی در پی دارد.
ید یکی از عناصر ضروری برای ساخت هورمون های تیروئیدی T3 (تری یدو تیرونین) و T4 (تیروکسین) و نقش مهمی در تکامل جسمی و شناختی افراد ایفا می کند. هورمون های تیروئید در پدیده های مهمی چون رشد و تکامل جسمی و عصبی، سوخت و ساز مواد غذایی، حفظ دمای بدن، تولید انرژی، عملکرد طبیعی مغز و سلول های بدن نقش موثری دارد.
عوارض کمبود ید
کمبود ید در دراز مدت می تواند باعث کاهش عملکرد تیروئید و در نهایت اختلالات ناشی از کمبود ید ( IDD ) شود. این اختلالات، مجموعه ای از نقص ها و اختلالات رشدی و مغزی هستند که به دلیل نقش گسترده هورمون های تیروئیدی در بدن در دوره های مختلف زندگی، منجر به عوارض متفاوتی به شرح زیر است:
گواتر و کم کاری تیروئید
افزایش خطر سقط جنین در مادران باردار و افزایش مرگ و میر نوزادی
اختلال رشد مغز جنین، تولد نوزاد مبتلا به عقب ماندگی شدید جسمی و مغزی و کریتینیسم
ناشنوایی و اختلال در تکلم
کوتاه قدی و کاهش رشد کودکان
کاهش بهره هوشی، اختلال در قدرت یادگیری و افت تحصیلی
خستگی و کاهش کارایی
منابع غذایی ید
مهمترین منبع طبیعی ید مواد غذایی دریایی مثل جلبک دریایی، میگو، صدف و ماهی آب های شور هستند، اما به علت کمی مصرف در رژیم غذایی معمول، سهم کمی در تأمین ید مورد نیاز دارند. گیاهانی که در سواحل دریا می رویند منابع خوب ید هستند، اما مواد غذایی که دور از دریا رشد می کنند و ماهی آب های شیرین، ید کمی دارند. ید موجود در گیاهان برخلاف سایر مواد معدنی به مقدار ید خاکی بستگی دارد که گیاه در آن رشد کرده است. در کشور ما آب و خاک فاقد ید هستند، بنابراین هیچ کدام از محصولات غذایی قادر به تأمین ید مورد نیاز بدن نیستند. به دلیل میزان ید پایین موجود در مواد غذایی در مقایسه با میزان ید مورد نیاز روزانه بدن، مطمئن ترین راه برای تأمین ید کافی در کشور، استفاده از نمک یددار تصفیه شده است.
نمک یددار تصفیه شده چیست؟
نمک تصفیه شده نمکی است که ناخالصی های نامحلول مانند فلزات سنگین و همچنین ناخالصی های محلول مانند آهک، شن و ماسه طی فرآیندی در کارخانه حذف شده است. نمک خوراکی باید از نوع یددار و تصفیه شده باشد.
عوارض مصرف نمک تصفیه نشده
نمک تصفیه نشده به علت داشتن ناخالصی در افرادی که سابقه بیماری های گوارشی، کلیوی و کبدی دارند و حتی مصرف مداوم آن در افراد سالم منجر به بروز ناراحتی های گوارشی، کلیوی، کبدی و حتی کاهش جذب آهن در بدن می شود.
شرایط نگهداری نمک یددار تصفیه شده
برای حفظ ید در نمک، باید نمک را دور از نور و رطوبت و در ظرف دربسته پلاستیکی، چوبی، سفالی و یا شیشه های رنگی و تیره نگهداری کرد و جهت اضافه کردن آن به غذا در زمان طبخ، نمک را در انتهای پخت اضافه کرد تا ید آن در حداکثر مقدار حفظ شود.